برگزاری همایش بینالمللی نشانهشناسی مسایل و کنشهای اجتماعی
تاریخ انتشار: 1397/12/11
همایش بینالمللی نشانهشناسی مسائل و کنشهای اجتماعی برگزار شد
همایش بینالمللی نشانهشناسی مسائل و کنشهای اجتماعی به همت انجمن زبانشناسی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و حلقه نشانهشناسی تهران در روزهای هفتم و هشتم اسفند ماه در پژوهشگاه علوم انسانی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی انجمن زبانشناسی ایران، نشانهشناسی بهعنوان علمی که به مطالعه نظاممند شرایط تولید و دریافت نشانهها و معنای آنها میپردازد، از توجه به مسائل اجتماعی و کنشهای دخیل در بهبود آنها غافل نمانده است. دکتر حمیدرضا شعیری، دبیر عملی همایش، در آغاز این همایش گفت: نشانهشناسی اجتماعی را باید نتیجه گفتوگو بین نظریههایی دانست که در طول یک قرن جهان نشانه و معنا را تحت تأثیر خود قرار دادهاند. در نشانهشناسی اجتماعی همواره با این پرسش اصلی مواجه هستیم که شرایط تعامل گفتمانها و کنشهای اجتماعی چیست؟ چگونه معنا از طریق کنشهای اجتماعی تولید، دریافت و بازپردازی میشود؟ چگونه نشانهشناسی ما را از آسیبهای اجتماعی آگاه نموده و و راههای تعامل برای بهبود شرایط را مطالعه میکند؟ چگونه کنشهای اجتماعی از طریق گفتمانها بازیابی گشته و قابل تفسیر معنایی هستند؟ یا اینکه گفتمانها چگونه کنشهای اجتماعی را اصلاح نموده و در خدمت توسعه اجتماعی قرار میدهند. به این ترتیب و با توجه به این پرسشها، من اعتقاد راسخ دارم که نشانهشناسی اجتماعی دلالت بر بلوغ نشانهشناسی دارد. اما از چه زمانی نشانهشناسی وارد مطالعات اجتماعی شد ؟ از همان زمانی که کاربردشناسی به حوزه مطالعات نشانه و معنا نفوذ کرد. از همان زمانی که مطالعه موقعیت شرکای گفتمانی جای مطالعه جمله و ساختارهای بسته زبانی را گرفت. به همین ترتیب، بهتدریج شرایط تولید گفتمان، کنشهای گفتاری، تعاملات نشانه – معنایی، نیت گفتمانی، ارزشهای اخلاقی، نگرشهای بینرسانهای، حایلهای گفتمانی و نشانههای حایلی هر روز بیشتر در مطالعات جهان نشانهها وارد شدند تا اینکه ما امروز بتوانیم ادعا کنیم که نشانهشناسی به بلوغ رسیده است.
در ادامه پروفسور اریک لاندوفسکی، سخنران کلیدی همایش، سخنرانی خود را با عنوان «نشانه-معناشناسی کنش و تعاملات اجتماعی» ارائه کرد. لاندوفسکی نشانهشناس و جامعهشناس مطرح فرانسوی و سردبیر سابق مجله بینالمللی نشانهشناسی حقوقی و مدیر مرکز تحقیقات نشانهشناسی اجتماعی در سائوپائولوی برزیل است. وی در حال حاضر استاد دورههای نشانهشناسی در دانشگاه ویلنیوس لیتوانی است.آرا لاندوفسکی در ایران با آثار دکتر مرتضی بابک معین معرفی شده است.
لاندوفسکی که به نشانهشناس پساگراماسی معروف است در ابتدا ضمن ابراز خرسندی از اولین سفر خود به تهران گفت: بسیاری از جامعهشناسان و فلاسفه، نشانهشناسی را تنها در متن میدیدند. وی ضمن مروری بر سیر تحول نشانهشناسی که از گرماس آغاز شد به جایگاه نشانهشناسی امروز و تبیین چهار نظام معنایی خود پرداخت. الگوی نظامهای معنایی و تعاملی مورد نظر لاندوفسکی عبارتند از: برنامهمداری، مجابسازی، تصادف و تطبیق. وی گفت: نظام معنایی نخست کنش است که نشانه شروع آن و معنا هدفش است. نظام دوم نظام تعامل اثرگذار است که مجابسازی در آن صورت میگیرد. لاندوفسکی ادامه داد: نشانهشناسی مورد نظر ما ابعاد سیاسی و فلسفی دارد و وسیلهای برای تحلیل مسائل سیاسی در اختیار ما قرار میدهد. سپس بعد حسی وارد میشود. در اینجا معنا قابل پیشبینی نیست. در نظام چهارم تجربه زیسته و حضور وارد میشود و در شکلگیری معنی دخالت میکند.
در این همایش دو روزه در مجموع 56 مقاله به شکل سخنرانی و 6 مقاله به شکل پوستر ارائه شد. موضوع مقالات ارائه شده در حوزههای مختلف نشانهشناسی اجتماعی از جمله آداب اجتماعی، مهاجرت، هویت، تعاملات فرهنگی، فضای شهری، محیط زیست، بحرانهای اجتماعی و مد و پوشاک بود. حضور پژوهشگران رشتههای مختلف از معماری گرفته تا ادبیات و ترجمه و عکاسی در این همایش قابل توجه بود. کتاب چکیده مقالات همایش نیز همزمان در اختیار شرکتکنندگان قرار گرفت.
در اختتامیه این همایش نیز که روز دوم در سالن حکمت پژوهشگاه برگزار شد، ضمن پخش کلیپی از فعالیتهای پانزده ساله حلقه نشانهشناسی تهران، پانزده سالگی این حلقه علمی جشن گرفته شد.