عنوان:خبرنامه 39

خبرنامه 39 (پاییز 1397)

1.    برگزاری همایش بین‌المللی پانینی: دستورنویس سانسکریت
2.    امضای تفاهم‌نامه همکاری‌های عملی انجمن زبان‌شناسی ایران و انجمن فرهنگی آموزشی ویرایشی و درست‌نویسی
3.    فراخوان برگزاری سومین همایش ملی زبان‌شناسی پیکره‌ای
4.    فراخوان مقاله پنجمین همایش ملی زبان‌شناسی رایانشی
5.    اعلام نتایج چکیده‌های پذیرفته شده در همایش بین‌المللی نشانه‌شناسی مسایل و کنش‌های اجتماعی
6.    برگزاری نشست تخصصی مبانی نشانه‌شناسی سینما
7.    برگزاری پنجمین همایش ملی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی

برگزاری همایش بین‌المللی پانینی: دستورنویس سانسکریت
همایش بین‌المللی دوروزه «پانینی: دستورنویس سانسکریت» به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و شورای روابط فرهنگی هند و انجمن زبان‌شناسی ایران، روز شنبه 10 آذر در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی آغاز شد. آغازگر این همایش رونمایی از تندیس ادیب هندی، رابیند رانات تاگور، اهدایی سفارت هند به کتابخانه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بود که با حضور سفیر هند، دکتر سهراب کومار، رئیس شورای روابط فرهنگی هند، دکتر ساهاسرابودهه، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دکتر حسینعلی قبادی و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر حداد عادل انجام شد.
در ابتدا دبیران این همایش پرفسور سینگ و دکتر افراشی ضمن خیرمقدم به میهمانان و پژوهشگران ایرانی و هندی، این همایش را پلی در راستای ارتباط بیش از پیش این دو فرهنگ دانستند و اذعان داشتند که این رویداد علمی و فرهنگی تمام انسان‌های برجسته‌ای را که در این وادی همکاری می‌کنند، گرامی می‌دارد.
سخنران اول روز اول این همایش، دکتر سهراب کومار با اشاره به این نقل قول باسابقه که هیچ دو ملتی به اندازه ایران و هند به هم نزدیک نبوده‌اند، پیوندهای زبانی و تماس‌های فرهنگی را نقطه شروع تعامل فرهنگی و علمی بیشتر این دو ملت کهن دانست. وی با نقل گفته‌های آقای روحانی در سال گذشته در بندر چابهار مبنی بر اینکه علی¬رغم مشکلات ایران با غرب، روابط ایران با شرق اغلب دوستانه و مبتنی بر احترام متقابل بوده است، بر لزوم انجام کارها و مطالعات بیشتر با توجه به پیوندهای زبانی و فرهنگی تأکید کرد. کومار با تبریک به برگزارکنندگان این همایش برای تدارک این رویداد خجسته، سخنان خود را به پایان رساند.
در ادامه دکتر حسینعلی قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، به بیان سرچشمه‌های مشترک این دو فرهنگ پرداخت. قبادی خاطر نشان کرد که سرچشمه‌های مشترک اسطوره‌ای و حماسی ایران و هند به حدی سیال مانده و تا روزگار ما به پیش آمده است که بسیاری از اسامی اسطوره‌های ایرانی در بین مردم هند رواج دارد. وی با اشاره به اینکه تمدن ایران و هند همواره ملازم هم بوده و با هم راه آمده‌اند، شواهدی را پیرامون اشتراکات این دو فرهنگ در حوزه علم و ادب و فرهنگ ارائه کرد.
سخنران بعدی دکتر فتح‌الله مجتبایی، هندشناس برجسته‌ی ایرانی به جذابیت زیاد کار پانینی اشاره کرد و خاطر نشان کرد که پس از سال‌ها کار در این حوزه، کار پانینی در دستورنویسی چیزی کم از معجزه ندارد.
سخنران بعدی دکتر ساهاسرابودهه، رایزن فرهنگی هند در ایران، سخنان خود را با سلام و خوشامدگویی به زبان فارسی آغاز کرد. به گفته‌ی وی ایران و هند ممکن است مرز مشترک نداشته باشند اما چیزی فراتر از مرزهای جغرافیایی آن‌ها را به هم پیوند می‌دهد. وی با اشاره به تعداد زیاد کلمات پذیرفته‌شده‌ی فارسی در هند، خاطر نشان کرد که با توجه به اینکه نام لاتین ایران و هند (Iran and India) هر دو با I آغاز می‌شود، تغییر و تحول برای رابطه‌ هر چه بیشتر این دو فرهنگ غنی با یکدیگر باید از دو طرف آغاز شود و برگزاری همایش¬های اینچنینی گامی درست در جهت تحقق این نزدیکی بیشتر است.
در ادامه دکتر حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به ایراد سخنرانی پرداخت. به بیان وی تا قبل از دوران تجدد، هند برای متفکران ایرانی به منزله غرب امروز بوده است. حداد عادل با اشاره به شخصیت کمتر شناخته‌شده‌ داراشکوه، شاهزاده ایرانی تبار که تمام قدرت و توان خود را صرف بسط معارف عرفانی و ادبی کرد و در راستای صلح و مودت بین ادیان گام برداشت و جان خود را در این راه داد، به زنده‌کردن آرمان‌های اینچنینی از طریق پیوند بین این دو زبان و فرهنگ تأکید کرد. وی به تلاش 25 ساله‌ فرهنگستان در گروه تحقیق برای زبان و ادب فارسی در شبه قاره و تألیف دانشنامه زبان و ادب فارسی در هند اشاره کرد.
دکتر دبیرمقدم، سخنران بعدی روز اول این همایش با اشاره به اینکه دستور پانینی (اشتادهیایی) در طول تاریخ زبان‌شناسی بی‌رقیب مانده است، آن را تجمیع تمام چیزهایی می‌داند که ما پیش از آن دانش مستقیمی از آن نداشتیم. وی سپس به بیان تأثیر این دستور روی الکتاب سیبویه پرداخت. دبیرمقدم در پایان به تحلیل‌های دستوری پانینی و مفهوم «پیشرفت» در فلسفه علم برای توصیف جدیدترین نظریه‌های زبان‌شناسی فعلی پرداخت.
سپس دکتر راشد محصل، استاد برجسته‌ زبان‌های باستانی و عضو شورای واژه‌گزینی فرهنگستان، به ایراد سخنرانی پرداخت. به گفته‌ وی ارتباط ایران و هند به دوره‌های تاریخی می‌رسد و تا کنون ادامه دارد. در پادشاهی هخامنشیان شواهدی از ارتباط این دو تمدن وجود دارد. حتی واژه هند تاریخچه‌ای ایرانی دارد. با تشکیل دولت ساسانی این ارتباط فزونی گرفت. نهضت ترجمه، فرستادن سفیر علمی، ابداع شطرنج و بسیاری از موارد تاریخی دیگر، نشان از ارتباط علمی، فرهنگی و ادبی دو کشور است. این پیوند، پیوندی به درازای تاریخ دو سرزمین است.
روز اول این همایش با سخنرانی دکتر شوکلا از دانشگاه دهلی به پایان رسید که به موضوع کاربرد مدل پانینی در یادگیری زبان فارسی اختصاص داشت. وی با بیان اینکه در صورت آشنایی با دستور پانینی، نیاز کمتری به تفسیر وجود دارد، به قابلیت این دستور در به‌کارگیری در دستورهای دیگر اشاره کرد. شوکلا جامع و کامل‌بودن، اقتصاد و بدون‌ابهام‌بودن را از جمله ویژگی‌های دستور پانینی دانست. وی در ادامه به بیان تفاوت‌های اندک این دو زبان و استفاده از دستور پانینی برای یادگیری سریع و علمی زبان فارسی پرداخت.
در روز دوم همایش نیز ارائه مقالات علمی اندیشمندان ایرانی و هندی ادامه داشت.

امضای تفاهم‌نامه همکاری‌های عملی انجمن زبان‌شناسی ایران و انجمن فرهنگی آموزشی ویرایشی و درست‌نویسی
انجمن زبان‌شناسی ایران به منظور گسترش همکاری‌های علمی با انجمن فرهنگی آموزشی ویرایش و درست‌نویسی، تفاهم‌نامه همکاری امضا کرد.
تلاش در زمینه عمومی کردن و مردمی‌سازی دانش‌های مرتبط با زبان‌شناسی، تولید دانش در حوزه سیاست‌گذاری و آینده‌پژوهی در زمینه زبان فارسی و همکاری در برگزاری مشترک نشست‌ها، همایش‌ها و کارگاه‌های مرتبط برخی از مفاد این تفاهم‌نامه همکاری است که روز یکشنبه 27 آبان به امضای سرکار خانم دکتر روشن، ریاست انجمن زبان‌شناسی ایران و جناب آقای صالحی، ریاست انجمن فرهنگی آموزشی ویرایش و درست‌نویسی رسید.

فراخوان برگزاری سومین همایش ملی زبان‌شناسی پیکره‌ای
انجمن زبان ¬شناسی ایران با همکاری  
نشر نویسه پارسی برگزار می¬کند:

«فراخوان مقاله»
سومین همایش ملی زبان شناسی پیکره ای

دبیر علمی: دکتر آزاده میرزائی
دبیر اجرایی: زهرا ابراهیم بانکی

تاریخ‌های مهم:

ارسال اصل مقاله و چکیده انگلیسی:                     5 دی ماه 1397
اعلام نتایج داوری:                                     5 بهمن ماه 1397
ارسال نسخه نهایی مقاله (اعمال نظرات داوران) :   15 بهمن ماه 1397
ارسال  فایل های ضروری:                                      30 فروردین ماه 1397
زمان برگزاری همایش:                                  اردیبهشت ماه  1398

معرفی همایش:
زبان¬شناسی پیکره¬ای، شاخه مطالعاتی است که پدیده¬های زبانی را با بررسی حجم وسیعی از داده¬های طبیعی زبان مورد مطالعه قرار می¬دهد. در این حوزه، پژوهشگر براساس شواهد حاصل از بررسی داده¬های طبیعی زبان قادر است به کشف روال¬ها، الگوها و بسیاری از قواعد نظام¬مند زبانی بپردازد و در عین حال، فرضیه¬ها و نظریات زبان¬شناختی را رد یا تأیید کند. بر همین اساس برخی، زبان¬شناسی پیکره¬ای را روش و ابزاری پژوهشی برای بررسی پدیده¬ها و نظریات مطرح در زبان و برخی دیگر آن را منشأ صدور فرضیات و نظریات زبانی می¬دانند. علاوه بر آن استفاده از پیکره در مدل¬سازی زبان این موضوع را به حوزه¬ای میان¬رشته¬ای با علوم رایانه بدل کرده است.

محورهای همایش:
زبان¬شناسی و پیکره
مطالعات زبان¬شناختی مبتنی بر پیکره
کاربرد پیکره در زبان¬شناسی
پیکره و تنوعات زبانی
استفاده از پیکره در زبان¬شناسی و حوزه¬های مرتبط
فرهنگ¬نویسی مبتنی بر پیکره
روش¬های پیکره¬ای در آموزش و یادگیری زبان
نقش پیکره در زبان¬شناسی اجتماعی
اهمیت پیکره¬های زبانی در ترجمه
پیکره و هستان¬شناسی
انواع پیکره و داده¬های حجیم زبانی
پیکره¬های برچسب¬خوردۀ زبانی (صرفی، نحوی، معنایی، گفتمانی، نوع اسم، ....)
پیکره¬های خام زبانی
پیکرۀ خاص¬منظوره
ابزارها و رویه¬های استاندارد در ساخت و برچسب¬زنی پیکره و سایر انواع داده-های زبانی
روش¬های تولید، تووسعه و تبدیل پیکره¬ها
ساخت ماشینی پیکره¬ها
ابزارهای پیکره¬سازی
یادگیری نظارتی براساس پیکره¬ها

____________________________________________
•          مقالات حتماً باید بر اساس قالب محتوایی و صوری ابلاغی انجمن تدوین شود. برای دریافت قالب مقالات به بخش بایگانی پرونده¬های سایت انجمن مراجعه فرمایید
•          مقالات می بایست به نشانی رایانامه hamayesh@lsi.ir  ارسال شوند.

فراخوان مقاله پنجمین همایش ملی زبان‌شناسی رایانشی
انجمن زبان¬شناسی ایران با همکاری پژوهشکده زبان¬شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و نشر نویسه پارسی برگزار می¬کند:
پنجمین همایش ملی زبان¬شناسی رایانشی
دبیر علمی: دکتر مسعود قیومی
دبیر اجرایی: بیتا قوچانی
معرفی همایش
زبان¬شناسی رایانشی یک بین¬رشته¬ای است که به بررسی مسایل زبان¬شناختی با رویکرد رایانشی می¬پردازد. هدف اصلی این حوزه، درک زبان طبیعی در قالب نوشتار و گفتار است. برای رسیدن به این هدف، دانش زبانی می‌بایست به¬گونه¬ای که قابلیت استفاده توسط رایانه داشته باشد، ارائه گردد. هوش مصنوعی می¬تواند از این دانش استفاده کند و با کمک روش¬های آماری – احتمالی از شیوه¬های استنتاجی برای تحلیل داده جدید دیده نشده استفاده نماید.
در چارچوب دستور چامسکی، زبان متشکل از چندین حوزه است که هر یک از این حوزه¬ها می¬تواند با رویکرد رایانشی مطرح گردد. جنبه¬های کاربردی زبان¬شناسی رایانشی نیز مطرح است که بر تنوع موضوعات می¬افزاید.
محورهای همایش
استانداردسازی داده زبانی
استخراج اطلاعات از داده زبانی
برچسب¬دهی مقوله دستوری
برچسب¬دهی نقش معنایی
پردازش ساخت اطلاعی در جمله و متن
پردازش گفتار و متن
پردازش واژه
تجزیه نحوی خودکار
تشخیص موجودیت¬های نامدار
تهیه شبکه¬های معنایی واژگان
سیستم¬های پرسش و پاسخ
ماشین ترجمه
موتورهای جستجو و بازیافت اطلاعات
یافتن خودکار ارجاع ضمیر
تاریخ¬های مهم
ارسال اصل مقاله و چکیده انگلیسی15/1/1398
اعلام نتایج داوری31/3/1398
ارسال نسخه نهایی مقاله (اعمال نظرات داوران)15/4/1398
زمان برگزاری30/8/1398
مقالات حتماً باید براساس قالب محتوایی و صوری ابلاغی انجمن تدوین شود.
مقالات می¬بایست به نشانی رایانامهhamayesh@lsi.ir ارسال شوند.

اعلام نتایج داوری چکیده‌های همایش بین‌المللی نشانه‌شناسی مسایل و کنش‌های اجتماعی
نتایج داوری چکیده‌های همایش بین‌المللی نشانه‌شناسی مسایل و کنش‌های اجتماعی اعلام شد. پژوهشگران ارجمند باید مقالات خود را در قالب مقالات انجمن زبان‌شناسی ایران که در بخش بایگانی پرونده‌های سایت انجمن قابل دسترسی است، حداکثر تا پایان دی ماه به رایانامه :info@lsi.ir ارسال فرمایند.

برگزاری نشست تخصصی مبانی نشانه‌شناسی سینما
دهمین نشست تخصصی انجمن زبان‌شناسی ایران با همکاری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چهارشنبه 21 آذر ساعت 16 در سالن حکمت پژوهشگاه برگزار شد. در این نشست سرکار خانم دکتر زهره صفوی زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان، به معرفی مبانی نشانه‌شناسی سینما پرداخت. وی در ابتدا ضمن معرفی چارچوب نشانه‌شناسی در سینما، انواع رمزگان‌های سینمایی و نشانه‌شناسی لایه‌ای را بررسی کرد و در ادامه با نمایش بخش‌هایی از فیلم «سعادت آباد»، رمزگان‌های این فیلم را در سطوح مختلف تشریح کرد. جلسه با پرسش و پاسخ پایان یافت.
برگزاری پنجمین همایش ملی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی

پنجمین همایش ملی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی به همت انجمن زبان¬شناسی ایران و با حضور اساتید، دانشجویان و علاقه¬مندان صبح روز پنج¬شنبه 29 آذر ماه 1397 در سالن علامه¬ جعفری واقع در دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
در آغاز مراسم، دکتر فائزه فرازنده¬پور، دبیر اجرایی همایش، ضمن خیر مقدم به میهمانان و شرکت¬کنندگان توضیحاتی در خصوص همایش پنجم همایش ملی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی ارائه کرد. در سخنرانی افتتاحیه، دکتر فردوس آقاگل¬زاده، دبیر علمی همایش، به معرفی گرایشی نو در تحلیل گفتمان انتقادی پرداخت. وی در ادامه افزود یکی از گرایش¬های جدید در تحلیل گفتمان انتقادی رویکرد شناختی است که در لایه تفسیر بکار می¬رود؛ به اعتقاد او لازم است در لایه تبیین به سراغ نظریه¬های سیاسی و جامعه¬شناختی رفت.
در ادامه، نشست اول این همایش به ریاست دکتر ارسلان گلفام، مدیر گروه زبان-شناسی دانشگاه تربیت مدرس، با سه سخنرانی تشکیل شد. سخنرانی نخست با عنوان: «بررسی و تحلیل زبان¬شناختی رمان¬های «سووشون» و «عادت می¬کنیم» با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی» توسط نسترن عبداحد از دانشگاه تهران ارائه شد. وی در مقاله مشترک خود با  دکتر علی افخمی از دانشگاه تهران و دکتر فرزان سجودی از دانشگاه هنر به تفسیر و تبیین گفتمان دو اثر داستانی یاد شده براساس مدل سه بعدی فرکلاف و با تمرکز بر روی مؤلفه¬های زبانی واژگانی و دستور پرداخت. نویسندگان نشان دادند گذشت زمان و تأثیر مؤلفه¬هایی چون تحصیل و اجتماعی شدن تغییراتی را در گفتمان این¬دو نویسنده بوجود آورده است. این تفاوت در حوزه واژگان بیشتر از دستور مشاهده شد.
سخنران دوم نشست، دکتر صدیقه‌سادات مقداری، از دانشگاه پیام نور بود که مقاله مشترک خود با فاطمه جسک را با عنوان: «تحلیل گفتمان متن تفاهم¬نامه¬های علمی و فناوری بین¬المللی از منظر دستور نقش¬گرای نظام¬مند هلیدی» ارائه کرد. نویسندگان مقاله چهار فرانقش مطرح در این دستور از جمله فرانقش¬های تجربی، بینافردی، متنی و منطقی را بر متون تفاهم¬نامه¬های علمی و فناوری بین¬المللی پیاده¬سازی کردند.
آخرین سخنران این نشست با عنوان: «بازنمایی نقش مادر در ادبیات کودک براساس رویکرد اجتماعی – شناختی وندایک: مطالعه موردی کتاب «مامان کله¬دودکشی»» توسط شیرین اصغری از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ارائه شد. در این مقاله مشترک با دکتر گلفام و دکتر فائزه فرازنده¬پور، محتوای اثر داستانی مذکور از منظر رویکرد اجتماعی – شناختی مورد بررسی قرار گرفت.
پس از استراحت و پذیرایی، نشست دوم به ریاست دکتر مسعود دهقان، دانشگاه کردستان، با سه سخنرانی برگزار شد. در ابتدای نشست دکتر حسین داوری از دانشگاه دامغان مقاله خود را با عنوان: «زبان انگلیسی در ایران معاصر: کاربست تحلیل گفتمان انتقادی و به¬کارگیری آن در تحلیل متون سیاست زبانی» به تحلیل آسیب‌شناسانه جایگاه زبان انگلیسی در متون سیاست و برنامه¬ریزی زبانی پرداخت.
در ادامه نازنین عباسی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات مقاله مشترک خود با آزاده کشوردوست از دانشگاه تربیت مدرس را ارائه کرد. نویسندگان در تحقیق خود نشان دادند درک معنای تلویحی در بیماران ناتوان ذهنی بسامد بالایی دارد. در پایان این نشست، بهناز وهابیان، مدرس دانشگاه گنجنامه، به ارائه مقاله مشترک خود را دکتر مسعود دهقان با عنوان: «تحلیل گفتمان انتقادی داستان بوف کور براساس رویکرد سه لایه‌ای فرکلاف» پرداخت. نویسندگان داستان بوف کور را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار دادند.
نشست سوم پس از صرف ناهار به ریاست دکتر حسین داوری با سخنرانی دکتر رضا خیرآبادی، عضو هیئت علمی سازمان پژوهش و برنامه¬ریزی آموزشی، با عنوان: «تحلیل گفتمان انتقادی نظرات خوانندگان سایت¬های اینترنتی ایرانی در رابطه با مسائل محیط زیست با رویکرد زبان¬شناسی زیست محیطی» آغاز شد. وی در این پژوهش از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی و زبان¬شناسی زیست محیطی به عنوان یکی از گرایش¬های نوین زبان‌شناسی کاربردی نظرات خوانندگان یک وب¬سایت خبری پرمخاطب در حوزه محیط زیست را بررسی نمود.
در بخش دوم، مهسا صادقی از دانشگاه علامه طباطبائی سخنرانی خود با عنوان: «بررسی مقایسه¬ای ابزارهای انسجام واژگانی و پیوندی در متون تبلیغاتی فارسی و انگلیسی در حوزه فرآورده¬های غذایی» را ارائه کرد. وی با اشاره به اهمیت متون در حوزه تبلیغات افزود وجود انسجام در متون یکی از ملاک¬های معنامندی و اثرگذاری آنها به¬شمار می¬آید. وی در ادامه به بررسی ابزارهای انسجام واژگانی و پیوندی در چارچوب نظریه انسجام هلیدی و حسن (1976)در گزیده¬ای از متون تبلیغاتی پرداخت.
سخنران پایانی این همایش سمیه شوکتی¬مقرب بود که مقاله مشترک خود با دکتر امیر رضائی¬پناه با عنوان: «بنیادهای مصالحه سیاسی در گفتمان¬های نواصولگرا و اعتدال¬گرا (مطالعه موردی: سخنرانی رؤسای جمهور در سازمان ملل)» را ارائه کرد. در این مقاله، نویسندگان متن دو سخنرانی محمود احمدی¬نژاد و حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.
در بخش پایانی همایش دگتر آقاگل¬زاده ضمن تشکر از حضور علاقه¬مندان و میهمانان در همایش اهمیت مباحث زبانی در مطالعات تحلیل گفتمان را مورد تأکید قرار داد. گفتنی است متن کامل مقالات در مجموعه مقالات پنجمین همایش ملی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی همزمان با برگزاری همایش عرضه شد.