عنوان:خبرنامه 49

خبرنامه 49 (پاییز 1400)

1. معرفی برندگان سومین دورۀ جایزۀ دکتر محمد مقدم 
2. اعلام فراخوان چهارمین دورۀ جایزۀ دکتر محمد مقدم 
3. تمدید مهلت ارسال مقالات به دومین همایش ملی مطالعات نام‌شناسی ایران
4. فراخوان برگزاری مسابقۀ هایکوکتاب
5. نشست مجازی معرفی و نقد کتاب صرف: رویکردهای نظری و کاربرد آن‌ها در تحلیل‌ زبان فارسی برگزار شد

معرفی برندگان سومین دورۀ جایزۀ دکتر محمد مقدم

برندۀ رساله برتر سومین دورۀ جایزۀ دکتر محمد مقدمو رساله‌های شایسته تقدیر معرفی شدند.

به گزارش روابط عمومی انجمن زبان‌شناسی ایران، براساس نتیجۀ داوری سومین دورۀ جایزۀ دکتر محمد مقدم، ویژه رساله‌های برتر دکتری، سارانا قوامی لاهیج برندۀ رسالۀ برتر این دوره معرفی شد. عنوان رسالهایشان: «راهبردهای شناختی و فراشناختی زیربنای درک نوشتاری: شواهدی از آگاهی واج‌شناختی، استنتاج‌سازی، حافظه فعال و نظارت بر درک» است که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب دفاع شده است. این رساله به راهنمایی دکتر مریم دانای طوس، دانشیار دانشگاه گیلان انجام شده است.

همچنین رساله‌های:

- هما اسدی؛ «تشخیص هویت گوینده بر مبنای رویکرد تلفیقی شنیداری و آواشناسی صوت‌شناختی» از دانشگاه الزهرا و به راهنمایی دکتر ماندانا نوربخش و دکتر فرهاد ساسانی؛

- آوا ایمانی؛ «تحلیل ساخت‌محور از واژه‌های مرکب غیرفعلی نام‌اندام‌ها در زبان فارسی» از دانشگاه اصفهان و به راهنمایی دکتر عادل رفیعی؛

شایسته تقدیر اعلام شدند.

انجمن زبان‌شناسی ایران ضمن تبریک به برگزیدگان، اعلام می‌کند پس از بهبود شرایط همه‌گیری کرونا، جایزۀ رساله برتر و لوح تقدیر دو برگزیدۀ شایستۀ تقدیر طی مراسمی اهدا خواهد شد.

یادآوری می‌شود دکتر محمد مقدم (1375-1287) در سال‌های 1318 تا 1347 به تدریس در دانشگاه تهران مشغول بود. او در سال 1343 موفق شد رشته زبان‌شناسی را در دانشگاه تهران تاسیس کند. بسیاری از نخستین نسل از استادان و پژوهشگران رشته زبان‌شناسی در ایران از دانشجویان یا دوستان وی بوده‌اند.

انجمن زبان‌شناسی ایران به پاس پیشگامی دکتر مقدم در حوزۀ زبان‌شناسی از سال 1394 جایزه‌ای به نام «جایزه محمد مقدم» بنیاد گذاشته است. این جایزه به شکل دوسالانه به بهترینرساله در رشته زبان‌شناسی اعطا می‌شود.

اعلام فراخوان چهارمین دورۀ جایزۀ دکتر محمد مقدم

انجمن زبان‌شناسی ایران برای ارتقای سطح علمی دانش‌آموختگان حوزۀ زبان‌شناسی چهارمین دورۀ جایزۀ شادروان استاد دکتر محمد مقدم، بنیان‌گذار رشته‌ زبان‌شناسی در ایران را برگزار می‌کند.

ازاین‌رو، دانش‌آموختگان دکتری که بینپانزده فروردین ماه 1398 تا سی‌ویک شهریور ماه 1400 از رسالۀ خود دفاع کرده‌اند، می‌توانند نسخه‌ای از فایل پی‌دی‌اف رساله را به همراه شمارۀ تلفن همراه خود، حد اکثر تا 15 آذر ماه 1400 به رایانشانی:info@lsi.ir ارسال فرمایند. نتیجۀ داوری ازطریق وبگاه و کانال تلگرامی انجمن اعلام خواهد شد.

تمدید مهلت ارسال مقالات به دومین همایش ملی مطالعات نام‌شناسی ایران

با توجه به درخواست پژوهشگران ارجمند، مهلت ارسال مقالات به دومین همایش ملی مطالعات نام‌شناسی ایران تا 15 آذرماه تمدید شد. خواهشمند است مقالات در قالب اعلامی همایش‌های انجمن (قابل دریافت از بخش بایگانی وبگاه) به رایانشانی:hamayesh@lsi.ir ارسال شود.

فراخوان برگزاری مسابقۀ هایکوکتاب

به مناسبت روز دانشجو و در آستانۀ هفته پژوهش، انجمن زبان‌شناسی ایران مسابقۀ «هایکوکتاب» برگزار می‌کند.

در این مسابقه، شرکت‌کنندگان محترم (استادان ارجمند، دانشجویان گرامی و فارغ‌التحصیلان عزیز) با قراردادن ۳ یا 4 کتاب حوزۀ زبان و زبان‌شناسی (کتاب‌های فارسی، انگلیسی و فرانسه به شکل تک‌زبانه یا ترکیبی) در کنارِ هم، یک «هایکوکتاب» خلق و از آن عکس تهیه می‌کنند و آنرا حداکثر تا پایان آذرماه 1400 به رایانشانی: infolsi1398@gmail.com ارسال می‌فرمایند.

 هر شرکت‌کننده مجاز به ارسال یک عکس است. از برگزیدگان مسابقه‌ به نحو شایسته تقدیر خواهد شد.

نشست مجازی معرفی و نقد کتاب صرف: رویکردهای نظری و کاربرد آن‌ها در تحلیل‌ زبان فارسی برگزار شد

به همت کارگروه صرف انجمن زبان‌شناسی ایران و پژوهشکدۀ زبان‌شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نشست مجازی معرفی و نقد کتاب صرف: رویکردهای نظری و کاربرد آن‌ها در تحلیل‌ زبان فارسی چهارشنبه ۱۷ آذر از ساعت ۱۶ الی ۱۸ برگزار شد.

دبیری این وب‌نشست بر عهدۀ  دکتر ذلیخا عظیم‌دخت بود‌. در این نشست نویسندگان اثر، دکتر فائزه ارکان و دکتر تهمینه حیدرپور بیدگلی، و ناقدان دکتر شهرام مدرس خیابانی و دکتر عادل رفیعی، و نیز جمع کثیری از استادان، دانشجویان و علاقه‌مندان به حوزۀ مطالعاتی صرف شرکت کردند.

کتاب صرف: رویکردهای نظری و کاربرد آن‌ها در تحلیل‌ زبان فارسی به بررسی مسائل مربوط به حوزۀ صرف می‌پردازد. مطالعات صرفی یک زبان به بررسی و توصیف ساختار درونی کلمات، واحد تحلیل ساخت صرفی  - واژه یا تکواژ- در آن زبان، فرایندهای واژه‌سازی، زایش کلمات جدید، روابط بین کلمات در خانواده‌های اشتقاقی و نیز روابط بین صورت‌های کلمه در صیغگان تصریفی آن زبان می‌پردازند. علاوه بر این، حوزۀ صرف یک زبان با حوزه‌های دیگر زبان یعنی واج‌شناسی، نحو و معناشناسی نیز تعامل دارد، به این دلیل که زبان همچون شبکۀ بهم‌بافته‌ای‌ست که زیرنظام‌های آن علی‌رغم استقلال، از جهاتی به یکدیگر وابسته‌اند. البته، میزان این وابستگی‌ها در رویکردهای نظری صرفی متفاوت است که ضروری‌ست در مطالعات صرفی به آن‌ها توجه شود.  

در این وب‌نشست، ابتدا نویسندگان به معرفی فصل‌به‌فصل اثر تخصصي پرداختند. آن‌ها اذعان داشتند که کتاب صرف: رویکردهای نظری و کاربرد آن‌ها در تحلیل‌ زبان فارسی به بررسی شماری از موضوعات اصلی صرف فارسی از منظر چندین رویکرد نظری می‌پردازد و هدف از تألیف آن در حوزۀ صرف زبان فارسی این است که گامی کوچک در راستای بومی‌سازی مطالعات زبانی در حوزۀ صرف بردارد و همچنین، بتواند تحلیل صرف زبان فارسی را با پشتوانۀ نظری غنی‌تر، جامع‌تر و قوی‌تر سازد؛ به همین دلیل در این کتاب، رویکردهای نظری معاصر معرفی و توضیح داده شده‌اند.

کتاب حاضر از دو بخش با ده فصل تشکیل شده است:

بخش اول: فصل‌های اول، دوم و سوم به بررسی مقدمه‌ای کوتاه دربارۀ حوزۀ صرف و جایگاه آن در زبان‌شناسی معاصر، مفاهیم بنیادی در این حوزه و سپس، پیشینه‌ای در خصوص مطالعات صرفی در قرون گذشته تا پایان ساختگرایی و مراحل آغازین دستور زایشی تا دهۀ هفتاد میلادی در قرن بیستم می‌پردازند.

دکتر فائزه ارکان و دکتر تهمینه حیدرپور در معرفی بخش دوم کتاب به بیان این نکات پرداختند: در فصل‌های چهارم تا هفتم کتاب، مبانی نظریه‌های صرفی معاصرِ تأثیرگذار معرفی و توضیح داده شده‌اند، ازجمله صرف تکواژبنیاد، صرف واژه‌بنیاد، صرف توزیعی و نیز رویکردهای صرفی غیرخطی (نظیر بهینگی)، که در نیمۀ دوم قرن بیستم در راستای دستور زایشی شکل گرفته‌اند، و مهمتر آنکه پس از معرفی این نظریه‌ها در هر فصل، صرف زبان فارسی به شکل عملی، تا حد امکان، در چهارچوب این نظریه‌ها و رویکردهای نظری تحلیل شده است.

در فصل هشتم، در چهارچوبی غیرزایشی، صرف ساختی و کاربرد آن در تحلیل صرف زبان فارسی بررسی شده است.

نویسندگان این اثر تخصصی فصل نهم را به رویکرد تاریخی در تحلیل صرفی اختصاص داده‌اند. فصل دهم به تعامل صرف با دیگر حوزه‌های زبان و در نهایت به بررسی‌های صرفی در این کتاب پرداخته است.

یکی از نکات درخورتوجه صرف: رویکردهای نظری و کاربرد آن‌ها در تحلیل‌ زبان فارسی این نکته است که علاوه بر آنکه در پایان تمامی فصل‌های کتاب، خلاصه‌ای از مباحث آن آمده است، در پایان هریک از فصل‌های بخش دوم کتاب، تمرین‌هایی وجود دارند تا فضایی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی ایجاد شود که با مطالعۀ هر فصل و بحث و بررسی، به آن‌ها پاسخ دهند.

دکتر ارکان و دکتر حیدرپور بیان کردند که این کتاب برای درس‌های نظریه‌های صرف، صرف پیشرفته، صرف در دوره‌های دکتری و کارشناسی ارشد رشته‌های زبان‌شناسی همگانی، آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، مترجمی زبان انگلیسی و رشته‌های مرتبط تألیف شده است.

پس از معرفی کتاب، دکتر شهرام مدرس خياباني به بررسی و بیان نکاتی پیرامون این اثر ارزشمند پرداخت. نويسندگان نيز به برخي مباحث مطرح شده پاسخ دادند.

در ادامه، دکتر رفیعی ضمن بیان نکات خود دربارۀ کتاب از نگارش چنین اثر ارزشمندی برای دانشجویان زبان‌شناسی تشکر کرد. به گفته ايشان، انتشار چنین آثار تخصصی در حوزه صرف ضروری بود و می‌توان اثر ارزشمند «صرف: نظریه‌ها و رویکردهای آن‌ها در تحلیل‌های زبان فارسی» را به دانشجویان زبان‌شناسی معرفی و تدریس کرد.