عنوان:دیرشِ واکه، دیرشِ بست و واک‌داریِ بست در انفجاری‌های پایان کلمه در زبان فارسی-- مرضیه‌سادات رضوی نجف‌آبادی و ماندانا نوربخش

دیرشِ واکه، دیرشِ بست و واک‌داریِ بست در انفجاری‌های پایان کلمه در زبان فارسی

مرضیه‌سادات رضوی نجف‌آبادی

کارشناس ارشد زبان­شناسی همگانی

ماندانا نوربخش

دانشگاه الزهرا (س)

چکيده

واک‌داری یکی از مشخصه‌های تمایزدهنده در انفجاری‌های زبان فارسی است. با توجه به این‌که انفجاری‌ها در کدام‌یک از جایگاه‌های آغازی (cv)، میانی (vcv) و یا پایانی (vc) قرار بگیرند، ویژگی‌های صوت‌شناختیِ متفاوتی پیدا می‌کنند. مطالعاتِ پیشین نشان داده‌اند که دو سرنخ صوت‌شناختیِ دیرشِ بست و دیرشِ واک در زمانِ بست در تمامی جایگاه‌ها ازجمله سرنخ‌های بالقوۀ تقابل واک‌داری به‌شمار می‌روند. دیرش واکه نیز از سرنخ‌های شناخته‌شدۀ این تقابل در محیط (vc) است. مطالعۀ حاضر با هدف بررسیِ این سرنخ‌های بالقوه در ایجاد تمایز میان انسدادی‌های واک‌دار و بی‌واک در جایگاه پایانیِ کلمه صورت گرفته است. در این مطالعه با استفاده از نرم‌افزار پرات متغیر دیرش واکۀ ماقبل همخوان، دیرش بست و دیرش واک در زمانِ بست، در واژه‌های /سود/- /سوت/، /سوگ/- /سوک/ و /توب/- /توپ/ مورد بررسی قرار گرفته است. پس‌از تجزیه و تحلیل آماری به‌وسیلۀ نرم‌افزار spss مشخص شد که هرسه متغیرِ فوق می‌توانند به‌عنوان سرنخِ تمایز واک‌داری در جایگاه پایانیِ کلمه تأثیرگذار باشند.

کلیدواژه‌ها: انفجاری، تقابل واک‌داری، دیرشِ بست، دیرشِ واک، دیرشِ واکه، زبان فارسی.