عنوان:بررسي متغیرهای اجتماعي- زبانیِ فارسي در گویشِ نهبندانی: همخوان‌ها (عباسعلی آهنگر و محبوبه شاهسوار)

چکیده

این مقاله به بررسیِ رابطۀ متغیرهای اجتماعی همچون جنسیت، سن و تحصیلات با متغيرهاي زبانيِ(همخواني) زبان فارسي در گفتار گویشورانِ نهبندانی می‌پردازد. متغیرهای زبانیِ مربوط از گفتارِ 24 گویشورِ نوجوان، جوان و مسنِ واجدِ شرایط استخراج گردید. نتایجِ این پژوهش نشان مي‌دهد كه تحصیلات در برخی‌از متغیرها باعثِ کاهشِ استفاده از صورت‌های غیرمعیار نشده است و نقشِ تحصیلات به‌عنوانِ یک متغیر اجتماعی تنها در تمایزِ گفتارِ گویشورانِ مسنِ باسواد و بی‌سواد مشهود است. همچنین، در اين گويش، در برخی متغیرها مشاهده شده است که گفتارِ گویشورانِ مرد به گونۀ معیار نزدیک‌تر است. به‌علاوه، در بیشترِ موارد نیز درصورتِ نزدیک تر بودنِ گفتارِ زنان به گونه معیار، اختلافِ گفتارِ آن‌ها با مردان ناچیز بوده است و عاملِ جنسیت نقشِ تمایزدهنده‌اي نداشته است. افزایش سن در گروه نوجوانانِ دارای والدینِ باسواد و گویشورانِ مسنِ باسواد با افزایشِ استفاده از صورت‌های معیار همراه است. در گروهِ نوجوانان در نیمی از متغیرهای زبانیِ موردِ مطالعه، جنسیت نقشی در تمایزِ گفتار  نداشته است.
کلیدواژه‌ها: متغیر اجتماعی[1]، متغیر زبانی[2]، جنسیت[3]، سن[4]، تحصیلات[5].