عنوان:تمثیلی مانوي در نكوهشِ مويه و زاري به سوگِ درگذشتگان (امید بهبهانی)

چکیده

گفتارِ حاضر نتيجۀ تأملي بر دو متن، از متن‌هاي مانوي به زبان‌هاي پارسی میانه و پهلوي اشكاني (پارتی)[1] است. متنِ نخست به زبانِ پارسی میانه، تمثیلی دربارۀ گناهِ مويه ‌و زاري، و آزاری است که دراثرِ آن به روحِ مرده می‌رسد. متن دوم به زبانِ پارتی، و دربارۀ رویدادی در یکی از سفرهای مانی است.  این متن که در گروه‌بندیِ متن‌های تاریخی قرار دارد، به‌نوعی با متنِ تمثیلیِ نخستین درارتباط است و ظاهراً شخصیت‌های واحدی در این دو متنِ متفاوت مطرح می‌شوند. به‌این‌ترتیب، این متن‌ها به‌گونه‌ای یک‌دیگر را کامل می‌کنند. در این گفتار، ضمنِ بررسیِ زبان‌شناختیِ دو متن، به بررسی ریشه‌های فرهنگیِ آیینِ سوگواری در مانویت نیز پرداخته می‌شود.
کلیدواژه‌ها: تمثیل، مانویت، متن‌های پارسی میانه و پارتی، گناهِ مويه ‌و زاري، سوگواري آييني.

[1]. در اين مقاله نامِ پارتي را، كه كوتاه‌تر است، براي زبانِ پهلوي اشكاني به‌كار برده‌ام.