چکيده
دستگاه واجي گويش دلواري داراي 23 همخوان و 9 واكه (6 ساده و 3 مركب) و آرايش واجي CV(C)(C) است. اين گويش فاقد انسدادي ملازي واكدار /G/ است و اين همخوان بهصورت /k/ ، /γ/ و /x/ در واژههاي اين گويش ظاهر ميشود. در ميان فرايندهاي مهم واجي، ميتوان اين فرايندها را نام برد: الف ـ تضعيف: /b , v , f/ ← [w] ؛ /δ/ ←/d/ ؛ و /h/ ← /x/؛ ب ـ تقويت (بر روي واژههايي از ريشة زبان پهلوي): /b/ ← /w/ ؛ /p/ ← /f/ كه در آغاز هجا رخ ميدهد؛ ج. ـ درج /t/ پس از /š/ پاياني؛ د ـ تبديل /r/ و /L/ ؛ هـ ـ حذف /h/ و /n/ پاياني؛ و ـ دگرگوني واكهاي /u/ ← /i/ ، /u/ ← /ā/ ، /e/ ←/a/ ، /e/ ، /ā/ ← /a/ ؛ ز ـ تغيير هجاهاي /āb/ ، /ab/ و /af/ به /ow/ در نتيجة دو فرايند تضعيف و همگوني؛ ح ـ تغيير ساختار هجاهاي اسمهاي مصغر و حذف برخي واجها.